Als tolk heb ik geplande diensten maar ook Ad-Hoc. Terwijl ik aan het koken ben gaat de telefoon en vertelt de belcomputer dat er een tolkendienst is in de taal Oekraïens of Russisch en het onderwerp, bijvoorbeeld zorg of politie.

Ik draai het gas dicht, met het idee dat ik over een half uurtje de soep verder kan koken en loop snel naar mijn bureau. Of ik kijk op mijn wekker als midden in de nacht de telefoon gaat. De klok geeft de tijd aan 2:31. Naast mijn bed staat een Chromebook, een kladblok, potlood en mijn telefoon.  Een ding weet je zeker, als men je midden in de nacht belt dan is er iets aan de hand. Het is een verrassing, waar je op moet voorbereiden. Een gesprek met een slachtoffer op een politiebureau? Een noodgeval op de eerste hulp in het ziekenhuis of een reanimatie? Of een verward iemand zonder identiteitsbewijs? En zo begin ik, 15 seconden nadat de telefoon overging, aan het gesprek.

We namen samen de tijd om het gesprek te voeren. Hierbij is meer kennis nodig dan alleen de taal, juist ook kennis van de Oekraïense en Russische cultuur is van belang. In Nederland zijn we gewend dat de Politie de slachtoffers steunt, maar dat is niet in alle landen even gebruikelijk. Schaamte voor zaken die wij normaal vinden kan in een Oost-Europese cultuur heel anders liggen. Zelfs woorden zijn niet neutraal en dat is iets wat een computervertaling niet kan toevoegen. De vertaalcomputer hoort niet de wanhoop in de stem van het slachtoffer en google-translate snapt niet waarom iemand aarzelt om met bepaalde zaken naar de Politie te gaan.

Deze keer bracht de ambulance de patiënt naar het ziekenhuis. Hart problemen. Samen met de arts proberen we het verhaal uit te puzzelen. Belangrijkste was dat er genoeg vertrouwen tussen de patiënt, de arts en mij ontstond om dat te vertellen wat anders niet verteld zou worden. Ik vertaalde zorgvuldig en de dokter wist wat er was gebeurd en wat ze kon doen. Het zijn dit soort momenten waar ik als tolk trots ben op wat ik doe. Ik doe wat geen computer zou kunnen, ik vertaal namelijk hetgeen onuitgesproken is, namelijk: “vertrouwen”….

Het vraag en antwoord spel gaat verder en ik vertaal snel tussen het ambulancepersoneel, de man en de vrouw. Na ruim een half uur is zijn ritme weer stabiel en sluiten we af. De verbinding wordt verbroken. Ik kijk op de wekker, 03:37. Ik probeer de slaap weer te vatten, onrustig val ik in slaap, zou ik vannacht nog een keer gebeld worden? En zo ja, waarover dan?

Tolk en vertaler Svitlana Smischuk