De Woordenbrug

Plaatsvervangend trauma

Svitlana Smischuk • 3 september 2024

Plaatsvervangend trauma bij tolken: een pijnlijke keerzijde van tolken

Vandaag las ik het artikel "We moeten tolken waarschuwen voor plaatsvervangend trauma" in de New Scientist (september 2024). Communicatiespecialist Chiara Rao werpt hierin een belangrijk licht op een vaak onbesproken onderwerp dat vele tolken, waaronder mijzelf, diep raakt.

Als tolk vertaal je niet alleen woorden; je verplaatst je in de emoties en ervaringen van je cliënt. Dit doe je vanuit de eerste persoon, alsof je het zelf hebt meegemaakt. Een voorbeeld dat mij persoonlijk raakt: een slachtoffer beschrijft in het Oekraïens hoe zij verkracht is, en ik vertaal dit naar de politie in het Nederlands als: "Hij heeft mij met geweld verkracht." Dit soort ervaringen kunnen oude wonden openrijten en ons mentaal zwaar belasten.
Rao's onderzoek naar plaatsvervangend trauma bij tolken is daarom zo belangrijk. Zij benadrukt hoe noodzakelijk het is om bewust te zijn van de risico’s en hoe we als tolken moeten leren om gezonde coping strategieën te ontwikkelen. Haar werk biedt waardevolle inzichten en pleit voor betere ondersteuning en training voor tolken die met traumatische verhalen werken.

Ik kan niet genoeg onderstrepen hoe belangrijk het is om als tolk de juiste mentale zorg en voorbereiding te krijgen. Ik ben aangesloten bij meerdere tolkenbureau ’s, en het doet mij erg goed dat bij enkele hiervan inmiddels ook een psycholoog op afroep beschikbaar is.

Voor iedereen die meer wil weten over dit onderwerp, verwijs ik het artikel in de New Scientist en de verdere onderzoeken van Chiara Rao. Plaatsvervangend trauma: Een pijnlijke keerzijde van tolken | Vrije Universiteit Brussel (
https://www.vub.be/nl/nieuws/plaatsvervangend-trauma-een-pijnlijke-keerzijde-van-tolken)

Het leven van een tolk: een nacht vol verrassingen
door Svitlana Smischuk 19 december 2024
Het leven van een ad-hoc tolk is nooit saai. Je neemt de telefoon op, de belcomputer meldt: “Er is een tolkdienst in de taal – Oekraïens – voor de politie. Wilt u deze dienst aannemen?” Voordat de computer uitgesproken is, kies ik al ‘1’. En dan begint het avontuur.
Een persoon met een hoofd vol woorden en een hart vol vreugde.
door Svitlana Smischuk 28 juli 2024
Dus hier ben ik, geen software of applicatie, maar een levend persoon met een hoofd vol woorden en een hart vol vreugde. Een tolk en vertaler, ja, maar ook iemand die door een simpel compliment kan vliegen zonder vleugels.
door svitlana Smischuk / Lilian Haak 21 juli 2024
De cultuurbrug - Het tolken van de toekomst
door Svitlana 21 juli 2024
De woordenbrug groeit! Nu ook cultuurbrug en techniekbrug!
Twee vakkundige tolken bespreken nuancen van hun werk.
door Svitlana Smischuk 19 mei 2024
Ik geloof in eerlijkheid en open communicatie. Dit creëert een betrouwbare gemeenschap van tolken en vertalers.
door Svitlana Smischuk 22 maart 2024
Zie ik meer dan ik zou moeten?
door Svitlana Smischuk 22 maart 2024
Want zoals mijn oma altijd zei: "Het leven is als een taart; je moet blijven proeven tot je de smaken hebt geproefd die je hart doen zingen." En dat is precies wat ik van plan ben te doen, één vertaling tegelijk.
door Lilian Haak 22 maart 2024
AI als hulpmiddel, niet als vervanger:  Wanneer heb je een 'Woordenbrug' nodig?
Toen ik hoorde dat ik zou tolken voor slechtzienden, wist ik niet wat ik moest verwachten.
door Svitlana Smischuk 8 maart 2024
Toen ik voor het eerst hoorde dat ik zou tolken voor slechtzienden, wist ik niet wat ik moest verwachten. Ik had me verdiept in digitale vertalers en allerlei technologieën, maar niets kon me voorbereiden op de echte, tastbare ervaring die op me wachtte. Mijn eerste dag was als een sprong in het diepe, zonder zwembandjes, in een oceaan van onbekendheid.
door Lilian Haak 5 februari 2024
De Rol van AI in de Toekomst van Tolken en Vertalers
Meer posts
Share by: